اکسید آهن ترکیبی شیمیایی است که از آهن و اکسیژن تشکیل شده است . روی هم رفته حدود ۱۶ نوع اکسید آهن و اکسی هیدروکسید وجود دارد . اکسید آهن مورد استفاده در صنایع در دو نوع معدنی و سنتزی می باشد .
نوع معدنی آن در دو صورت هماتیت و مگنتیت با فرمول شیمیایی Fe2O3 و Fe3O4 موجود می باشد که از آنها در صنعت آهن و فولاد استفاده می شود . در ایران اکثرا معادن سنگ آهن هماتیت و مگنتیت در استان های کرمان ، یزد ، زنجان ، آذربایجان شرقی و کردستان می باشند که سنگ های استخراجی آن ها معمولا از طریق سواحل جنوبی به چین و هند صادر می شود . نوع خالص تر هماتیت جهت مصارف دیگری همچون تولید لوازم آرایشی و تولید رنگ استفاده می شود که معادن آن در جزیره ی هرمز واقع می باشند .
اکسیدهای آهن سنتزی رنگدانه های آهن می باشند و در انواع رنگ ها ی زرد یا نارنجی ، قرمز یا قهوه ای و سیاه تولید می شوند و اهمیت آن ها به دلیل قیمت مناسب ، غیر سمی بودن ، پایداری آن ها و تنوع رنگ آن ها می باشد .فرمول شیمیایی آنها FeOOH ، Fe2O3 وFe3O4 می باشد . عمده ی رنگدانه های آهن سنتزی از کشورهای آلمان ، چین ، ترکیه و هند وارد ایران می شوند . همچنین دو واحد تولیدی در شهرهای زنجان و اصفهان اقدام به تولید رنگدانه های زرد و قرمز آهن می نمایند .
بیشترین مصرف از اکسید آهن به علت ارزانی و فراوانی در تولید رنگ دانه ها و صنایع رنگ می باشد . اکسید آهن در صنایع و کارخانجات تولید کاشی و سرامیک و درتولید لوازم آرایشی و بهداشتی ( تحت گرید 172 ) استفاده می شود .
اکسید آهن در صنایع نسوز کاری و تولید برخی آجرهای نسوز و همچنین در صنایع ساختمان و تولید موزاییک های رنگی به عنوان کاتالیزور و کاتالیست مورد استفاده قرار میگیرد .
از دیگر کاربرد های اکسید آهن می توان به کاربرد آن در صنایع تولید پلاستک ( پلاستیک های رنگی ) و صنایع غذایی و دارویی ( گرید172 ) اشاره کرد .
انواع مهم اکسید آهن سنتزی شامل اکسید آهن سیاه و قرمز میباشد .