کمرنگ بودن ایمنی معادن زغال سنگ

توضیحات: منتشر شده در 13 ارديبهشت 1399; بازدید: 586

سیزدهم اردیبهشت یادآور اتفاق تلخ در فعالیت معدنی کشور محسوب می شود که در سال 96 به ثبت رسید؛ در نتیجه رخداد انفجار معدن زغال سنگ زمستان یورت آزادشهر (گلستان) 43 نفر از کارگران جانشان را از دست دادند.
آمارها نشان می دهد که بیش از 5 هزار و 600 معدن فعال در سطح کشور وجود دارد که 115 معدن مربوط به زغال سنگ است و سهم اشتغال بیش از 17 هزار نفری را به خود اختصاص داده اند.
در سال گذشته ظرفیت زغال سنگ کشور سه میلیون و 400 هزار تن اعلام شد، میزان تولید هم یک میلیون و 800 هزار تن کنسانتره برآورد شده و در سال 97 هم به میزان یک میلیون و 500 هزار تن کنسانتره تولید شد.
تولید فولاد در جهان با رویکرد بهره گیری از روش کوره بلند ( مانند ذوب آهن) که وابسته به زغال سنگ است، سهمی بالغ بر ۷۵ درصد دارد و در ایران با نوسازی و تجهیز معادن دورنمای تولید هفت میلیون تنی مورد انتظار است.
براساس آمارهای منتشر شده، میزان ذخیره فعلی زغال سنگ کشور یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تن زغال کک شو و ۱.۵ میلیارد تن زغالسنگ حرارتی است و برآورد شده که دو تا سه برابر این ارقام هم ذخیره احتمالی باشد.
ذوب آهن اکنون سالیانه حدود ۱.۷ میلیون تن زغال سنگ نیاز دارد و وارد مدارشدن کارخانه زرند کرمان مجموع نیاز به این ماده معدنی را به رقم ۳.۵ میلیون تن کنسانتره می رساند.

معادن زغال سنگ و تلفات انسانی

بررسی ها نشان می دهد، بیشترین آمار تلفات انسانی معدنی در ایران و دیگر کشورهای جهان مربوط به معادن زغال سنگ است و مناطق طبس (خراسان جنوبی)، زرند (کرمان)، زیرآب و سوادکوه (مازندران) شاهرود (سمنان) و استان گیلان در ایران از جمله مناطق زغالخیز کشور محسوب می شود.
شمار حوادث معدنی ایران از ۸۷۶ مورد در سال ۲۰۰۹ میلادی (۱۳۸۸ خورشیدی) به یک هزار و ۱۷۷ مورد در سال ۲۰۱۲ (۱۳۹۱) افزایش یافت. در ایران بخش زیادی از حوادث ناشی از کار از سوی کارفرمایان گزارش نمی شود.

آمارها از حوادث کار

سال ۹۶ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی آمار تلفات ناشی از کار در ایران در سالهای ۸۹، ۹۰ و ۹۱ به ترتیب یکهزار و ۱۶۷ نفر، یکهزار و ۲۷۳ نفر و یکهزار و ۱۹۹ نفر اعلام کرد، اما در سالهای ۹۵- ۱۳۹۲ روند معکوس تلفات انسانی شتاب گرفت، بگونه ای که سال ۹۲ شمار تلفات یکهزار و ۹۲ نفر، سپس در ۹۳ به یکهزار و ۸۴ نفر، سالهای ۹۴ و ۹۵ نیز به ترتیب ۹۰۳ و ۸۱۴ نفر جانباختگان حوادث کار بودند.
براین اساس روزانه بطور متوسط ۲.۲ نفر در اثر حوادث ناشی از کار جان خود را از دست می دهند که حداقل ۶ برابر این رقم براثر بیماری های ناشی از کار فوت می کنند.
مرگ و میر ناشی از معادن زغالسنگ در جهان بالا ارزیابی شده و در ایران از سال 1372 به بعد 105 نفر بر اثر حوداث در معادن زغال سنگ جان خود را از دست دادند و در اردیبهشت 1396 بر اثر انفجار معدن زمستان یورت استان گلستان 43 نفر جان باختند و بیش از 70 نفر مجروح شدند.
بررسی پیشینه تاریخی مشکل قیمت زغال سنگ تحویلی از سوی تولید کنندگان به ذوب آهن گویای آن است که رضایت نداشتن نسبت به نرخ زغال سنگ تحویلی، به عنوان یکی از عواملی بود که در این معادن به استاندارد سازی ایمنی به منظور حفظ جان نیروی فعال در معادن و حفظ سرمایه های ملی کم توجهی یا بی توجهی می شد، اما اکنون که تکلیف قیمت این ماده معدنی روشن شده، انتظار می رود بهره برداران به ارتقای ضریب ایمنی در معادن زغالسنگ توجه جدی داشته باشند.

ایمنی در معادن زغالسنگ یک مطالبه جدی

سازمان نظام مهندسی معدن ایران به عنوان یک مرجع رسمی باید علاوه بر تلاش در ارتقای سطح استاندارد فعالیت معادن زغال سنگ، نسبت به اجرای دقیق مقررات ایمنی در این بخش همت گمارد.
رئیس پیشین سازمان مزبور در مهرماه سال 96 اعلام کرد: اعمال مقررات سخت گیرانه ایمنی در معادن زغال سنگ باید شکل گیرد و پس از وقوع حادثه در معن زمستان یورت گلستان، (اردیبهشت 96) از همه 115 معدن زغال سنگ بازدید و دستور تعطیلی چند معدن هم صادر شد.
بحث ایمنی یکی از محورهای اساسی فعالیت انجمن زغال سنگ ایران است و مطالعات جامعی در این زمینه انجام شده و انتظار می رود که نتایج این مطالعات در قالب دستور العمل های ایمنی با برخورد جدی نسبت به خاطیان از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان متولی اصلی به مورد اجرا گذاشته شود.

نماینده ولی فقیه در گلستان؛ ضرورت رفع مشکلات خانواده معدنچیان

آیت الله سید کاظم نورمفیدی نماینده ولی فقیه در گلستان و امام جمعه گرگان در دیدار مدیر عامل بنیاد برکت با وی، خواستار برطرف شدن مشکلات خانواده معدنچیان حادثه زمستان یورت آزادشهر شد.
وی دیماه سال گذشته ( باتوجه به گذشت بیش از 19 ماه از زمان واقعه) افزود: خانواده جانباختگان این حادثه در نامه ای اعلام کردند که همچنان مشکلات زیادی دارند و وعده های زیادی که به آنان داده شده هنوز محقق نشده است.

نماینده مردم گلستان در مجلس خبرگان رهبری افزود: آنگونه که اطلاع دارم، خانواده بسیاری از جانباختگان معدن زمستان یورت آزادشهر در شرایط معیشتی سختی به سر می برند که لازم است در زمانی کوتاه به مشکلات آنان رسیدگی شود.

دستور جهانگیری برای رعایت ایمنی در معادن

اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهوری هم مهرماه سال گذشته در دیدار اعضای شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی معدن ایران و روسای سازمان نظام مهندسی معدن استان های مختلف کشور ضمن تاکید بر اینکه موضوع ایمنی در بخش معدن به هیچ عنوان قابل چشم پوشی نیست، از سازمان نظام مهندسی معدن ایران خواست ایمنی در معادن را در بالاترین سطح ممکن و به شکل سخت گیرانه دنبال کنند و در این سختگیری تحت هیچ شرایطی مماشات نکنند.
معاون اول رئیس جمهور با یادآوری حادثه تلخ انفجار معدن ذغال سنگ "زمستان یورت" در استان گلستان تصریح کرد: رعایت نکردن نکات ایمنی در معادن، می تواند به بروز حوادثی منجر شود که شیرینی استخراج و توسعه معدن را به تلخی تبدیل کند.
جهانگیری ضمن تاکید بر سخت و طاقت فرسا بودن کار در معادن بیان داشت: سختی و دشواری فعالیت معدن کاران و کسانی که در تونل های معادن کار می کنند با هیچ یک از مشاغل سخت و زیان آور قابل مقایسه نیست.

در پایان

در حال حاضر در آستانه دومین سالگرد حادثه تلخ معدن زغالسنگ زمستان یورت، دستگاه های متولی اعم از وزارت صنعت، سازمان نظام مهندسی، معدن و ... لازم است کارنامه روشن و شفاف خود را در پیش روی مردم بگشایند که چه گام هایی در زمینه ایمنی معادن زغالسنگ برداشته اند، برای رفع مشکلات خانواده جانباختگان معدن چه گام های عملی برداشته اند.
برای جلوگیری از تکرار حادثه معدن زمستان یورت چه اقدام های عملی صورت گرفته است و برای استانداردسازی فعالیت در معادن در چارچوب نظام ایمنی چه برنامه ای دارند.
برای ارتقای ایمنی در معادن زغالسنگ دستگاه های نظارتی تاکنون چه اقداماتی انجام داده اند و در چارچوب قانون معادن با مقصران چگونه برخورد می کنند.
انتظار می رود قوای مقننه و قضاییه به سهم خود در ارتباط با ایمنی در معادن به وظایف قانونی خود عمل کرده و نسبت به حمایت از خانواده قربانیان برای حفظ حقوق آنان برخوردهای جدی به عمل آورند.