میلگرد چیست؟ انواع میلگرد و کاربرد آن

 یکی از عناصر اصلی در صنعت ساختمان سازی میلگرد ها هستند. شاید به نظر برسد که بتن ها به دلیل مقاومتی که دارند در برابر ضربه ها از سازه محافظت می کنند. ولی در اصل این میلگردها هستند که در زمان وارد شدن فشار زیاد و زلزله از ساختمان محافظت می کنند. درست است که بتن از استحکام بالایی برخوردار است و برای تخریب و فروپاشی بتن به نیروی بسیار زیادی نیاز است. ولی در زمان زلزله بتن توان مقاومت در برابر نیروهای چرخشی و کششی را ندارد. مقاوم سازی ساختمان های مختلف و سازه های عمرانی مانند پل ها یکی از مهم ترین مسائلی است که باید به آن پرداخته شود. استفاده از بتن در ساختار سازه های عمرانی تا حد زیادی می تواند این هدف را برآورده سازد. اما مسائلی چون تغییر دما و یا وارد شدن ضربه و فشار بر روی بتن ممکن است تحمل آن را کاهش دهد. همچنین، بتن در طول سالیان دراز می تواند دچار ترک و شکستگی شود. حال اگر بتن به همراه میلگرد به کار برده شود، مقاومت آن در برابر تغییرات دمایی و یا ضربه افزایش خواهد یافت. امروزه انواع میلگرد با شکل های ظاهری، ابعاد و خواص مختلفی در صنعت تولید می شوند. میلگرد می تواند به صورت ساده یا آجدار تولید شود که هر کدام در جای خود بسیار مفید خواهند بود. اگر می خواهید که اطلاعات خود را در رابطه با اینکه میلگرد چیست؟ و کاربرد میلگرد چیست؟ بالا ببرید تا پایان این مقاله با تیم محتوایی سایت آهن پویا همراه باشید.

کاربرد میلگرد چیست؟

میلگرد عبارت است از نوعی شاخه فولادی که قدرت کششی بتن را افزایش می دهد. در نتیجه، تاثیر عواملی چون تغییرات آب و هوایی و یا ضربه و فشار بر بتن کاهش پیدا می کند. این کار در نهایت به مقاوم تر شدن ساختمان یا سازه های عمرانی کمک خواهد کرد. به طور کلی، مقاوم سازی ساختمان های مختلف مخصوصا ساختمان های چندین طبقه در برابر حوادثی چون زلزله اهمیت بسیاری دارد. استفاده از میلگرد در مقاوم سازی ساختمان ها باعث می شود تا امنیت آن ها افزایش پیدا کند. البته وظیفه اصلی میلگرد افزایش قدرت کششی و چرخشی بتن است تا از شکسته شدن و یا ترک خوردن آن پیشگیری به عمل آید. میلگرد را می توان پرمصرف ترین ماده در ساختمان سازی و پل سازی قلمداد کرد. به طوری که قیمت تمام شده یک ساختمان یا سازه، عملا به قیمت میلگرد بستگی پیدا می کند. به همین دلیل هم تغییرات قیمتی میلگرد می تواند قیمت مسکن را دستخوش تغییر نماید. انواع میلگردها به صورت ساده یا آجدار تولید شود. انتخاب بهترین میلگرد برای هر سازه عمرانی به عهده مهندسین و کارشناسان این حوزه خواهد بود.

زمانی که جوزف لوییس برای اولین بار در سال 1800 دریافت که اضافه کردن میلگرد به بتن در ساختمان و سازه ها می تواند استحکام بتن را در برابر هر فشاری تضمین کند طی سال های بعد از آن استانداردهایی برای ساخت یک میلگرد مرغوب به دست آمد و مورد استقاده قرار گرفت. با وجود توضیحاتی که در بالا دادیم باید متوجه شده باشید که چرا می گوییم یکی از اصلی ترین عناصر در صنعت ساختمان سازی میلگردها هستند. چرا که از جان ساکنین آن ساختمان محافظت می کنند. بنابراین هرگونه تغییری در قیمت گذاری میلگرد ها حتی می تواند به طرز قابل توجهی بر قیمت نهایی ساختمان نیز تاثیر داشته باشد. حتی بتنی که با میلگرد مسلح شده است به جز مقاومت در برابر نیروهای کششی و چرخشی در شرایط خطرناکی همچون آتش سوزی نیز می تواند به علت پوشش بتنی بر روی میلگردها عملکرد بسیار خوبی از خود نشان دهد و می تواند جلوی تاثیر مستقیم آتش سوزی بر میلگردها را بگیرد و استحکام ساختمان را به درستی حفظ کند. میلگردها از جنس فولاد هستند و در انواع سایز و با ظاهرهایی متفاوت که هر کدام برای کاربردی خاص مورد استفاده قرار می گیرند، تولید می شوند. 

انواع میلگرد بر اساس ضخامت

نوع میلگرد مصرفی در بتن نیز یکی از عوامل تاثیرگذار بر مقاومت بتن است. به طور کلی می توان میلگردها را در 3 دسته اصلی جای داد: میلگرد ساده، آجدار و آجدار پیچیده که اصطلاحا کلاف نیز نامیده می شود. که هر کدام به نسبت نوع و ضخامت دارای نقاط ضعف، نقاط قوت و کاربردهای منحصر به فرد هستند.

• میلگرد ساده: از نظر ظاهری این میلگردها سطحی کاملا صاف و صیغلی دارند و در سایزهای 6 تا 50 میلیمتر تهیه و توزیع می شوند. و در بخش های مختلف صنعت مورد استفاده قرار می گیرند. به عنوان مثال از میلگرد ساده در درز انقباض برای خیابان ها و فرودگاه ها استفاده می شود. حال برای اینکه بدانید کاربرد درز انقباض چیست باید بگوییم که از درز انقباض در فواصل مشخصی مابین بتن استفاده می شود که کمک می کند تا جلوی جمع شدگی و ترک خوردن بتن گرفته شود. یکی از پارامترهای میلگرد صاف، منعطف بودن آن است به طوری که به سادگی خم شده و بدون اینکه به کل ساختار میلگرد آسیبی وارد شود می توان آن را برش داد. البته این را هم بگوییم که به علت نرم بودن و منعطف بودن این نوع از میلگرد به هیچ عنوان توصیه نمی شود که از میلگرد ساده برای ساختمان هایی سنگین و قوی و یا پل ها استفاده شود. زیرا به علت صیغلی بودن سطح میلگرد اتصال خوبی مابین میلگرد و بتن ایجاد نمی شود. و احتمال جدا شدن بتن از میلگرد در زمان هایی که فشار بالا باشد، وجود دارد.
• میلگرد آجدار: یکی دیگر از انواع میلگردها میلگرد آجدار است. این نوع از میلگرد ها دارای سطحی زبر و آجدار هستند بنابراین در این نوع از میلگرد با مشکلاتی که در هنگام استفاده از میلگرد صاف داشتیم را نخواهیم داشت. زمان بتن ریزی استفاده از میلگرد آجدار باعث می شود تا اتصال بین میلگرد و بتن به خوبی برقرار شود و احتمال جدا شدن میلگرد از بتن در زمان وارد شدن فشار بسیار پایین آید. این نوع از میلگردها در ابعاد 6 تا 50 میلی متر تولید می شوند.

جدای از این ها میلگرد ها بر اساس استاندارد تعیین شده روسی در 4 دسته بندی کلی قرار داده می شوند:

• میلگرد A1: که تنها مختص میلگرد های صاف است. و هیچ آجی بر روی سطح آن دیده نمی شود. در واقع میلگردهای ساده در این گروه قرار می گیرند. و جزء دسته میلگردهای نرم هستند و بیشتر در مصارف آهنگری و جوشکاری مورد استفاده قرار می گیرند.
• میلگرد A2: میلگرد A2 به عنوان میلگرد آجدار مارپیچ ساده شناخته می شود. آج ها در این نوع از میلگرد به صورت مارپیچ از ابدا تا انتهای این میلگردها قرار گرفته است و در هیچ کجای این مسیر قطع نشده اند. این میلگردها در دسته میلگردهای نیمه خشک و نیمه نرم قرار گرفته اند. بیشتر از این میلگردها در ساختمان سازی های سبک استفاده می کنند.
• میلگرد A3: نوع دیگری از میلگرد که به عنوان میلگرد خشک شناخته می شوند میلگرد A3 است. این میلگردها دارای آج جناقی است و برای استفاده در ساختمان سازی بسیار گزینه ی مناسبی است.
• میلگرد A4: یکی از انواع میلگرد آجدار که مطابق با استاندار ایران تولید شده است، میلگرد آ4 است. که آج ها در میلگرد A4 به صورت دوکی شکل قرار گرفته اند.

یکی از راه های تشخیص میلگرد A2 از A3 شکل آج آن است. در میلگرد A2 همانطور که درد بالا گفتیم آج ها به صورت مارپیچ هستند ولی در میلگرد A3 آج ها به صورت هفت و هشتی قرار گرفته اند.

انواع میلگرد بر اساس جنس

در ساختمان‌سازی کاربردهای متفاوتی دارند. معمولاً جنس میلگردها از فولاد است؛ اما تنوع تولید میلگرد در صنعت بالا بوده و انواع میلگرد بر اساس ظاهر به دو دسته ساده و آجدار تقسیم می‌شوند. معمولاً میلگردهای آجدار به خاطر ویژگی ظاهری که دارند مقاومت بیشتری را در داخل بتن ایجاد می‌کنند؛ اما میلگرد بر اساس جنس به ۶ دسته تقسیم می‌شود که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

• میلگرد اروپایی: جنس میلگردهای اروپایی معمولاً از منگنز است. این نوع از میلگرد یکی از انواع مقاوم میلگرد است که خاصیت خم شوندگی دارد. کار با میلگردهای اروپایی بسیار راحت است. معمولاً در پروژه‌های ساختمانی در مناطق زلزله خیز که ساختاری یکپارچه دارند نباید از این میلگردها استفاده شود.
• میلگرد فولاد کربن: میلگرد سیاه یا میلگرد فولاد پر کربن معمولاً در تمامی پروژه‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اما یکی از نقطه ضعف‌های این نوع از میلگرد فرسایش زودهنگام آن است که باعث شکستگی بتن می‌شود. چنانچه این میلگردها در معرض رطوبت و آب قرار بگیرند، به شدت دچار فرسودگی می‌شوند؛ اما نمی‌توان از قدرت و استحکام کششی بالای میلگرد سیاه چشم پوشی کرد.
• میلگرد پوشش اپوکسی: میلگردهایی که دارای پوشش اپوکسی هستند در اصل همان میلگردهای سیاه هستند که با اپوکسی پوشش داده شده‌اند. این میلگردها نیز مقاومت خوبی دارند و در برابر خوردگی از خود مقاومت نشان می‌دهند؛ اما پوشش اپوکسی این میلگردها ظریف است و اگر به این پوشش آسیب وارد شود، در برابر خوردگی ضعیف می‌شوند.
• میلگرد گالوانیزه: میلگرد گالوانیزه نسبت به میلگردهای سیاه یا دارای پوشش اپوکسی، مقاومت بسیار بالاتری دارند و در برابر خوردگی بسیار مقاوم است. به همین خاطر قیمت آن از قیمت میلگردهای اپوکسی بیشتر است. چراکه آسیب پذیری کمتری دارند و ارزش آن‌ها بالاتر است.
• میلگرد فایبرگلاس پلیمر: میلگرد فایبرگلاس تقویت شده با پلیمر به صورت چشمگیری خسارات ناشی از آسیب دیدگی و خوردگی میلگرد را در محیط هایی که در برابر مواد خورنده مانند اسید قرار دارند کاهش می دهد. این میلگردها نوعی محصول کامپوزیتی هستند و برای مسلح کردن بتن در محیط هایی که در نزدیکی میدان الکتریکی یا مغناطیسی قرار ندارند، گزینه مناسبی است. این میلگردها در برابر موادی مانند کلریدها و سولفات ها بسیار مقاوم هستند. به طور کلی در برابر زنگ زدگی نیز مقاومت بالایی دارند و برای طراحی ساختمان‌های جدید مورد استفاده قرار می گیرند. میلگردهای فایبرگلاس پلیمری در برابر ارتعاشات زلزله مقاومت چندانی ندارند.
• میلگرد فولاد ضد زنگ: میلگرد فولادی ضد زنگ در بیشتر پروژه‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در حال حاضر جزء گران ترین میلگردهای موجود در بازار است. به دلیل ضد زنگ بودن این مقطع فولادی در برابر خوردگی، بیشترین کاربرد را در صنایع راه سازی، ساختمان‌سازی و برای بالا بردن مقاومت کششی بتن دارا است.

کاربردهای مختلف انواع میلگرد

انواع میلگرد را می توان بر اساس پارامترهای مختلف تقسیم بندی کرد. میلگردها به صورت ساده و آجدار ساخته می شوند که در نوع آجدار چسبندگی بین میلگرد و بتن افزایش پیدا می کند. به همین دلیل، در ساختار ستون های ساختمان از میلگردهای آجدار استفاده می شود. از سوی دیگر، میلگردها ضخامت های متنوعی دارند که برای کاربردهای مختلف مناسب هستند. ضخامت انواع میلگرد از 6 میلی متر تا 50 میلی متر متغیر است. ویژگی های مکانیکی، ظاهری و ساختاری در هر نوع میلگرد بر اساس استانداردهای تولید میلگرد متفاوت بوده و بر کاربرد آن تاثیرگذار است. برای مثال، انواع تیرچه را می توان با استفاده از میلگرد 20، 22 و 25 ساخت. همچنین، میلگردهای با ضخامت 10 و 12 میلی متر برای ساخت خاموت مناسب هستند. امروزه انواع میلگرد با شکل ها و کیفیت های متنوعی در بازار یافت می شوند. به طوری که استفاده از میلگرد نه تنها در ستون های یک ساختمان بلکه در همه قسمت های آن مرسوم شده است. به این ترتیب، مقاوم سازی ساختمان در همه قسمت ها انجام می گیرد. انواع میلگرد بنا بر طراحی ساخت و کیفیت، در ادامه معرفی شده اند.

• میلگرد راستا: میلگرد راستا نوعی از میلگرد است که به افزایش مقاومت کششی بتن کمک می کند.
• میلگرد خاموت: اگر خاموت در اسکلت فلزی ساختمان به کار رود از برش و ترک خوردن ستون های ساختمان پیشگیری می کند. از سوی دیگر، میلگرد خاموت اثرات ناشی از کمانش را از بین می برد.
• میلگرد خرک: در فونداسیون و بتن ریزی کف ساختمان از میلگرد خرک استفاده می شود.
• میلگرد سنجاقی: برای افزایش استحکام اتصالات طولی و خاموت ها عمدتا از میلگرد سنجاقی استفاده می کنند. کاربرد میلگرد سنجاقی در اسکلت فلزی ساختمان به افزایش نیروی برشی کمک شایانی می کند.
• میلگرد رکابی: رکابی نوعی ساختار و ترتیب بندی میلگرد در طراحی ساختار فلزی ساختمان است. از میلگرد رکابی برای نگه داشتن مقاطع طولی و عمودی هنگام بتن ریزی دیوار استفاده می کنند.
• ادکا: میلگردهای ادکا در بخش تکیه گاه تیر ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرند و نیروی برشی تیر آهن را افزایش می‌دهند.

تاریخچه استفاده از میلگرد در سازه ها در ایران

همانطور که می دانید برای اولین بار ژوزف لامبوت بود که در سال 1867 یک حوضچه بتنی ساخت که آن را با سیم های آهنی مسلح کرده بود و این سبک جدید از سازه را با نام خود ثبت کرد. در سال 1875 در آمریکا بود که برای اولین بار ویلیام وارد یک ساختمان را با بتن هایی که به نوعی از میلگرد مسلح شده بود ساخت. اما استقبال اصلی از این نوع سازه ها زمان دیگری صورت گرفت. در سال 1890 رانسام ساختمان یک موزه را در سانفرانسیسکو به طول 95 متر با ساختار بتن آرمه ساخت که زمانی که در سال 1906 در سانفرانسیسکو زلزله اتفاق افتاد و در اثر زلزله آتش سوزی هایی نیز در گرفت. این ساختمان تنها آسیبی بسیار جزئی دید. آنجا بود که استقبال اصلی از این سیستم جدید ساختمانی اتفاق افتاد. و اما در سال 1317 شمسی بود که برای اولین بار ایران با آلمان قراردادی را برای احداث کارخانه ذوب آهن بستند که به علت جنگ هایی که درگرفت هیچ وقت این پروژه به پایان نرسید. در سال 1344 قراردادی جدید با شوروی سابق بسته شد که در سال 1350 به بهره برداری رسید. که هم اکنون این کارخانه بزرگ ترین کارخانه تولید میلگرد و تیرآهن در کشور است. و طبق آمار ذوب آهن اصفهان سهمی حدود 28 درصد از کل تولیدات میلگرد در کشور را دارا است.

شما عزیزان می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با اینکه میلگرد چیست و کاربرد آن کدام است با کارشناسان ما در آهن پویا تماس بگیرید. آهن پویا به عنوان یک منبع معتبر برای کسب اطلاعات و خرید با کیفیت ترین میلگردها شناخته می شود که امکان دریافت مشاوره رایگان قبل از خرید را برای مشتریان خود فراهم آورده تا هرچه بیشتر آسایش شما را فراهم کند و شما همراهان بتوانید خریدی مطمئن را تجربه کنید. 

میلگرد چیست؟ انواع و کاربرد آن

در این فایل صوتی از آهن پویا به بررسی این موضوع می پردازیم که میلگرد چیست؟ انواع و کاربرد آن در کجاست.