031 - 910 - 100 - 30 021 - 910 - 100 - 30
سیلیسیم یک عنصر شیمیایی از خانوادهٔ شبه فلزات است که در گروه چهاردهم و دوره سوم جدول تناوبی عنصرها قرار گرفته است . این عنصر فراوان ترين عنصر پوسته زمين بعد از اكسيژن مي باشد . این عنصر در طبیعت معمولا به صورت کوارتز موجود میباشد . سیلیسیم در صنعت دارای کاربردهای بسیار گسترده ای مباشد که مهمترین کاربرد آن فروسلیسیم است .
به آمیژانی از آهن و سیلیسیم میگویند که در کوره قوس الکتریکی ساخته میشود که پايه توليد ماده فروسيليسيم ، واكنش هاي كربوترمي میباشد . علاوه بر آهن و سیلیسیم عناصر ناخالصی از جمله منگنز ، کروم ، فسفر ، گوگرد و آلومینیم در مقادیری کمتر از 5 درصد در فروسیلیس وجود دارند .
علاوه بر این مواد ، کربن به عنوان ماه ناخالص و به عنوان عنصر سوم اصلی ، در تمامی ترکیبات ماده فروسیلیسیم موجود میباشد . فروسیلیسیم در گریدهای مختلفی از قبیل گرید 10 الی 90 درصد تولید میگردد .
ماده آلیاژی فروسیلیسیم دارای کاربردهای مختلفی میباشد اما عمده کاربردهای آن عبارتند از :
1.در صنعت فولاد سازی به عنوان اکسیژن زدا استفاده میشود
2.به عنوان پايه توليد ماده فروسيليسيم ، واكنش هاي كربوترمي میباشد
3.تولید انواع الکترودهای قابل استفاده در جوشکاری
4.به عنوان عامل جوانه زا در کوره های ریخته گری استفاده میشود
5.به عنوان آلیاژ برای تولید فروسیلیکون منیزیم و فرو منگنزسیلیسیم
6.استفاده در صنعت فولادسازی برای بالا بردن مقاوت و گریدهای گوناگون فولاد
توليد فروسيليسيم طبق واكنش هاي كربوترمي میباشد که طبق این واکنش ، مواد گوناگونی از جمله سيليس ( سنگ كوارتز ) و اكسيد آهن تولید میشود . حال اگر به این واکنش مقادیری از انرژي الكتريكيبه همراه مواد احياء كننده شامل ؛ كـربن در دماي مناسب احياء شده بیفزاییم ، ماده جدیدی به نام فروسيليسيم توليد خواهد شد .
به طور کلی موا اولیه در این واکنش سنگ سیلیس دانه بندی شده و اکسید آهن میباشد که به این مواد ، احیاکننده هایی از قبیل ذغال سنگ ، كك و ذغال چوب اضافه میکنند .
عمليات ذوب ريزي در كارخانه های ذوب آهن به طور متوسـط هـر دو ساعت يك بار صورت میپذیرد و فروسيليسيم توليدي پس از تخليه در بستر هاي مخصوص منجمد میشود . حال پـس از آنکه این مواد سرد شدند ، توسط سنگ شكن هایی خرد میشوند و با دانه بندي هاي متفاوت به صورت فله و يا در كيسه هاي بزرگ بسته بندی میشوند .
سيليسيم عنصري است که شدت گرافيت زایی بالایی دارد . به طوري كه تشكيل گرافيت ها در انـواع چـدن هـا بـه حضـور سيليسيم به عنوان عنصر آلياژي و گرافيت هاي ظريف ، به تلقيح سيليسيم (بـه صـورت فروسيليسـيم) در مراحل انتهايي ذوب وقبل از بار ريزي ، وابسته است .
قابليت جوانه زايي سيليسيم به مقدار سيليسيم موجود در تركيب و يا آميژان بستگي دارد . از طرف ديگر چنانچه از سيليسيم خالص به اين منظور استفاده شود امكان عدم انحلال كامل آن وجود دارد و به همين منظور در اكثر موارد از آميژان هاي آهن و سيليسيم بـا نسـبتهاي تركيبي 70 تا 90 % سيليسيم استفاده به عمل مي آيد.
ميزان مصرف سيليسيم به عنوان عنصر جوانـه زا در تمام چدن هاي گرافيتي در حدود 6/0 تا 1 % گزارش شده است كه اگر اين نسبت با فروسيليسيم 75 % سنجيده شود حدود 1 تا 5.1 % و به عبـارت ديگـر مقـدار مـواد جوانـه زا حـدود 10 تـا 15 کیلوگـرم فروسيليسيم براي توليد هر تن چدن گرافيتي است .
مواد فروسیلیسیم را معممولا به یکی از سه روش زیر بسته بندی میکنند :
1.کیسه های بزرگ 1 تنی
2.به صورت فله ای
3.براساس دانه بندی آن ها در کیسه های 10 کیلوگرمی
فروسیلیسیم یکی از آمیژانهای بسیار مهم و مورد مصرف در صنایع مختلف میباشد که از مهمترین این صنایع ، میتوان به صنایع متالورژی اشاره کرد و از این نظر اهمیت بالایی دارد . چگونگی کاربرد این ماده در صنایع گوناگون متفاوت است اما به طور کلی تا حدود بسیار زیادی به نسبت آهن و سیلیسیم به کار رفته در آن و همچنین میزان ناخالصی های مختلف به کار رفته در آن بستگی دارد .
نیاز اصلي و اساسي صنایع مختلفی از جمله ریخته گری و فولاد به فروسيليسيم میباشد . این صنایه بنابر دلایل زیر به این ماده بسیار نیاز دارند :
1.برای تولید فولاد فروسیلیسیم میتواند خاصیت اکسیژن زدایی داشته باشد
2.جوانه زنی در عملیات های ریخته گری
3.چون فروسیلیسیم یک ماده آلیاژی است ، لذا از این ماده میتوان در آلیاژ های مهم آهنی و غیرآهنی استفاده کرد
4.برای تولید فولادهای نسوز وجود فروسیلیسیم الزامی است
5.این ماده استحکام ، خاصیت الاستیسیته ، سختی و همچنین خاصیت مغناطیسی فولاد را به طور چشمگیری افزایش میدهد
6.به عنوان پانیل فولاد در صنایع فولادسازی مصرف میشود