آهن پويا - فروش و صادرات آهن آلات

درحال‌حاضر، بیشترین حمایت از واحدهای میانی این زنجیره می‌شود و یارانه قابل‌توجهی در اختیار آنها قرار می‌گیرد. اما واحدهای پایین‌دستی یعنی تولیدکنندگان نهایی و واحدهای بالادستی یا معدنکاران از این امتیازات بی‌نصیب مانده‌اند.

لابی و قدرت برخی تولیدکنندگان در مسیر جهت‌دهی این دست حمایت‌ها اثرگذار است. بدین‌ترتیب شاهدیم که برخی فعالان زنجیره فولاد با لابی قوی از امتیازات بیشتری در مسیر تولید بهره‌مند می‌شوند.

در چنین شرایطی، واحدهای معدنی که استخراج سنگ آهن را بر عهده دارند موظفند محصولات خود را با نرخی معادل ۴۵ درصد قیمت‌های جهانی در اختیار فولادی‌های بگذارند. امتیازات فولادسازان به همینجا ختم نمی‌شود، چراکه آنها در مسیر تولید خود از انواع یارانه‌های انرژی همچون و گاز، آب و برق ارزان نیز برخوردار هستند. همه این موارد زمینه کاهش نرخ تمام‌شده محصولات این واحدها را فراهم می‌کنند تا جایی‌که نرخ تمام شده شمش فولاد در ایران حدودا معادل ۴۰ درصد نرخ جهانی آن برآورد می‌شود. در چنین شرایطی، فولادسازان سالانه سود غیرمتعارفی را از آن خود می‌کنند.

با وجود تمام امتیازات یادشده، همچنان این فولادسازان رغبتی به عرضه محصولات خود در بورس کالا با نرخ مناسب ندارند؛ بنابراین یارانه به توسعه منجر نمی‌شود. بر همین اساس نیز در طول سال‌های گذشته و در شرایط ناعادلانه موجود از سرمایه‌گذاری و توسعه بخش معدنی این زنجیره به‌شدت کاسته شده است. در همین حال نوردکاران نیز از مرحله سوددهی خارج و ضررده شده‌اند.

تداوم این شرایط در آینده حیات زنجیره فولاد را با چالش‌های جدی روبه‌رو می‌کند و نباید به آسانی از کنار آن گذشت. در ادامه فولادسازان با کنترل عرضه محصولات خود در بورس کالا زمینه افزایش رقابت و رشد نرخ شمش فولاد را فراهم می‌کنند.

بنابراین امید می‌رود یارانه‌هایی که به ناحق در اختیار برخی حلقه‌های تولید قرار می‌گیرد، حذف شود. در ادامه بر صادرات مواد میانی زنجیره فولاد عوارض صادراتی وضع شود. وضع این عوارض به منزله امکانی برای تکمیل زنجیره ارزش در داخل کشور و توجه به اشتغالزایی است؛ یعنی سود این زنجیره در شرایط عادلانه‌تری میان تولیدکنندگان در حلقه‌های مختلف توزیع می‌شود. وضع عوارض صادراتی فقط به تعدیل سود این واحدها و انگیزه‌ای برای تکمیل زنجیره ارزش‎افزوده منجر می‌شود. در همین حال، از سیاست‌گذاران انتظار می‌رود معافیت مالیاتی صادرات فولاد نیز حذف شود تا بدین‌ترتیب صادرات محصولات نهایی رونق یابد.