فلزات قلیایی عناصر گروه یک جدول تناوبی حساب میشوند که این فلزات از واکنش پذیری بسیار بالایی برخوردار هستند . 

 

فلزات قلیایی

 

فلزات قلیایی عناصر گروه یک اصلی جدول تناوبی به حساب می آیند که این فلزات از واکنش پذیری بسیار بالایی برخوردار هستند ، به همین دلیل به صورت آزاد در طبیعت یافت نمیشوند و به صورت ترکیب هستند . عناصر این گروه عبارتند از : لیتیم ، سدیم ، پتاسیم ، روبیدیم ، سزیم و فرانسیم .
این فلزات دارای ساختار الکترونی ns1 میباشند یعنی با از دست دادن یک الکترون به ساختار گاز نجیب دست پیدا میکنند . فلزات قلیایی مربوط به دسته s میباشند که این فلزات ، فلزاتی بسیار مفید و کاربردی هستند و در
صنایع گوناگون بسیار کاربرد دارند اما باید توجه کرد که برخی از ترکیبات آن ها سمی است و حتما باید توسط متخصصین ترکیب و استفاده شود . 

 

 

 

 

 

 


ویژگی های فلزات قلیایی

 

1.به طور عمده این فلزات ، فلزاتی نرم هستند .


2.این  فلزات  سفید و براق هستند .


3.واکنش پذیری بسیار بالایی با آب دارند .


4.چون واکنش پذیری این فلزات بالا است ، لذا این فلزات به صورت آزاد در طبیعت یافت نمیشوند .


5.این فلزات در برابر هوا به سرعت اکسیده میشوند به همین دلیل بیشتر آن ها را در نفت در آزمایشگاه ها نگهداری میکنند . 


6.این  فلزات  در هنگام سوختن با اکسیژن ، یک شعله رنگی و نورانی از خود منتشر میکنند . 


7.بسیار چکش خوار هستند و شکل پذیرند . 


8.این عناصر رساناهای بسیار خوب گرما و جریان الکتریسیته میباشند . 


9.آنتالپی یونیزاسیون این فلزات بسیار پایین میباشد .


10.فلزات قلیایی ، عوامل کاهنده ی بسیار مطلوبی نیز هستند . 

 

 

 

منابع فلزات قلیایی 

 

از آنجایی که این عناصر را به صورت آزاد نمیتوان یافت کرد ، لذا از ترکیبات موجود در طبیعت این نوع عناصر را جدا میکنیم . منبع اصلی عناصر قلیایی هالیت میباشد . هالیت ها معمولا به صورت محلول در آب دریا و یا در بستر دریاها هستند . همچنین عناصر قلیایی را میتوان از معادن کانی سیلویت نیز استخراج کرد . اما عنصری مانند فرانسیم را که آخرین عنصر این گروه است ، به طور ترکیب حتی نمیتوان یافت و تنها در آزمایشگاه ها توسط آزمایشات تخصصی شیمیایی میسازند . 

 

 

کاربردهای فلزات قلیایی 

 

هر فلز قلیایی دارای کاربردهای متفاوتی میباشد . اما اگر به طور کلی بخواهیم بررسی کاربردهای مشترک این عناصر به شرح زیر میباشد : 

 

1.استفاده در باطری تلفن های همراه

 

2.صنعت عظیم  داروسازی 

 

3.تولید انواع صابون های شیمیایی

 

4.ساختن انواع لامپ های بخار 

 

5.استفاده به عنوان خشک کننده های صنعتی 

 

 


واکنش فلزات قلیایی با آب چگونه است

 

در گروه فلزات قلیایی ، به ترتیب از بالا به پایین شدت واکنش با آب افزایش پیدا میکند . به طوریکه لیتیم به آرامی با آب واکنش میدهد و حباب های دارای هیدروژن آزاد میکند . اما سدیم با شدت بسیار فراوان و آزاد کردن نور خیره کننده ، با آب واکنش میدهد و در نهایت سزیم ، در آب ته نشین میشود و به سرعت هیدروژن تولید میکند . این تولید کردن هیدروژن توسط سزیم ، همراه با امواج ضربه ای شدید میباشد . گاها سرعت این امواج به حدی است که میتواند دچار شکستگی محفظه شیشه ای نیز بشود . 

 

 

 

 

 

 

 


الکترونگاتیوی فلزات قلیایی

 

تمایل یک اتم یا گروه اتمی برای جذب الکترون به سمت خود را الکترونگاتیوی مینامند . الکترونگاتیوی در عناصر قلیایی به دلیل کاهش قدرت پیوندها به ترتیب از بالا به پایین کاهش پیدا میکند . 

 

 

 

ترکیبات فلزات قلیایی

 

فلزات قلیایی قادر به تشکیل پیوندهای مختلف با آنیون های مختلف هستند . برخی از این ترکیب ها عبارتند از : انواع ترکیبات نیمه فلزی ، ترکیبات گروه های 13 و 14 ، نیتریدها ، اکسیدهای عناصر گوناگون و انواع هالیدها

 

 

 

اکسیدهای فلزات قلیایی 


فلزات قلیایی در اثر واکنش با اکسیژن هوا ترکیب جامد یونی به فرمول MO تولید می‌کنند . هر چند که سدیم غیر از این ترکیب ، ترکیب پروکسید را بعنوان فراورده عمده و پتاسیم هم سوپر اکسید را بطور عمده تولید می‌کنند .

 

 

 


حالت اکسایش فلزات قلیایی

 

این فلزات  دارای حالت اکسایش 0 و 1+ میباشد . تمامی ترکیباتی که از از فلزات قلیایی تشخیص داده شده است بر پایه m است . 

 

 

 

در ادامه این مقاله به بررسی برخی از عناصر گروه فلزات قلیایی میپردازیم . با ما همراه باشید . 

 

 


عنصر لیتیم 

 

اولین عنصر فلزات قلیایی لیتیم میباشد . لیتیم از نظر وزنی سبک ترین فلزی است که تا بحال کشف شده است . این عنصر تنها عنصری است از گروه فلزات قلیایی که با نیتروژن واکنش میدهد . عنصر لیتیم در سال 1817 توسط دانشمندی به نام جان آرفودسون کشف شد . 

 

 

 

موارد مصرف عنصر لیتیم

 

1.در ساخت انواع سرامیک ها و شیشه های بسیار محکم از لیتیم استفاده میکنند 

 

2.اکسید زدایی مس و انواع آلیاژهای مس

 

3.از لیتیم به عنوان سوخت همجوشی در ساخت انواع سلاح های حرارتی استفاده میشود 

 

4.لیتیم منبع اصلی برای ساخت تریتیوم است

 

 

 

 

عنصر سدیم

 

در سال 1806، شیمیدانی به نام سر هامفری دیوی سدیم را با عبور دادن جریان الکتریکی از سدیم ، هیدروکسید مذاب را کشف کرد . در واقع سدیم ماده ای شیمیایی میباشد که روزانه آن را در به صورت نمک خوراکی استفاده میکنیم . سدیم را معولا از طریق الکترولیز سدیم کلرید ، به دست می آورند . سدیم دارای واکنش پذیری خوبی میباشد . 

 

 

 

موارد مصرف سدیم

 

1.از این عنصر میتوان به عنوان روشن کننده در فلزات گوناگون استفاده کرد . 

 

2.خنک کننده انواع راکتورهای هسته ای سدیم میباشد . 

 

3.از ترکیبات سدیم در ساخت کاغذها ، منسوجات و مواد نفتی استفاده میشود . 

 

4.از ترکیبات سدیم مانند سدیم یدید ، میتوان برای درمان بیماری های عفونی استفاده کرد و بسیار موثر است . 

 

 

 

 

 

نوشتن دیدگاه