فلزات گرانبها /انواع فلزات گرانبها

فلزات گرانبها فلزاتی هستند که به دلیل عوامل مختلف از جمله کمبود آنها ، استفاده در فرآیندهای صنعتی و نقش آن در طول تاریخ به عنوان ذخیره ارزشمند ، نادر بوده و دارای ارزش اقتصادی بالایی هستند.

 

 

فلزات گرانبها 

 

فلزات گرانبها فلزاتی هستند که به دلیل عوامل مختلف از جمله کمبود آنها ، استفاده در فرآیندهای صنعتی و نقش آن در طول تاریخ به عنوان ذخیره ارزشمند ، نادر بوده و دارای ارزش اقتصادی بالایی هستند. محبوب ترین فلزات گرانبها نزد سرمایه گذاران طلا ، پلاتین و نقره هستند. فلزات گرانبها کالاهای کمیاب هستند که مدتهاست توسط سرمایه گذاران ارزش گذاری شده اند. در طول تاریخ به عنوان پایه پول مورد استفاده قرار می گرفتند ، اما امروزه به طورعمده در برابر تورم معامله می شوند. تاجران و سرمایه گذاران می توانند از طریق مکانیسم های مختلف ، از جمله داشتن شمش یا سکه ، بازارهای مشتقات یا ETF های فلزات گرانبها ، فلزات گرانبها را خریداری کنند.

صندوق ETF دولتی به یکی از انواع صندوق های سرمایه‌گذاری گفته می‌شود که امکان خرید و فروش آن به عنوان دارایی وجود دارد.

 

در گذشته ، فلزات گرانبها نقشی اساسی در اقتصاد جهانی داشتند. امروزه ، سرمایه گذاران فلزات گرانبها را عمدتاً به عنوان یک دارایی مالی خریداری می کنند. 9 فلزی که فلزات گرانبها را تشکیل می دهند عبارت اند از، رودیوم ، اسمیم ، پلاتین ، ایریدیم ،   پالادیوم ، روتنیوم ، رنیوم ، طلا و نقره. از میان این 9 فلز طلا ، نقره ، پلاتین ، پالادیوم و رودیوم بیشترین کاربرد را در صنعت دارند.

 

 

 

سرمایه گذاری در فلزات گرانبها

 

سرمایه گذارانی که می خواهند فلزات گرانبها را به سبد سهام خود اضافه کنند روش های مختلفی برای انجام این کار دارند. کسانی که مایل به نگه داشتن مستقیم فلزات هستند می توانند شمش یا سکه را خریداری کرده و سپس آنها را در یک صندوق امانات ذخیره کنند. این روش مالکیت دارای مزیت کاهش خطراست.

سایر روش های معروف که شامل خرید قراردادهای آتی برای فلز خاص یا خرید سهام در شرکت های تجاری عمومی است که در اکتشاف یا تولید فلزات گرانبها فعالیت می کنند. صندوق های سرمایه گذاری مشترک و صندوق های قابل معامله در بورس (ETF) نیز استراتژی های مختلفی را ارائه می دهند .

 

 

 

 دنیای واقعی فلزات گرانبها

 

طلا مهمترین فلز گرانبها است که به طور مداوم توجه رسانه های مالی و همچنین فعالان بازار را به خود جلب می کند. عوامل مختلفی تمایل به احتکار طلا را افزایش می دهد :

 

ریسک سیستمیک : سقوط ناگهانی یک سیستم مالی که از بحران یا بی ثباتی در موسسات مالی نشات میگیرد .

 

تورم : قیمت های افزایشی نامنظم در یک بازه مشخص تورم نامیده میشود.در واقع زمانی که تقاضا برای خرید کالا افزایش میابد اما میزان موجودی آن در سطح جامعه کم باشد،تورم ایجاد می شود.

 

جنگ یا بحران های سیاسی :  جنگ و آشوب سیاسی همیشه مردم را به حالت احتکار طلا سوق داده است. پس اندازی مادام العمر وقابل حمل می باشد. 

 

عوامل نام برده در بالا، مردم را به خرید طلا به عنوان پس انداز مالی سوق می دهد.

 

 

طلا

 

طلا فلزی گرانبها زرد براق از گروه 11 (Ib) ، دوره 6 ، جدول تناوبی است. طلا دارای ویژگی  هایی است که آن را در طول تاریخ فوق العاده ارزشمند کرده است. از نظر رنگ و جلا ، دوام و همچنین شکل پذیری مورد توجه قرار گرفته است. معمولاً به صورت کاملاً خالص در طبیعت یافت می شود. تاریخچه طلا با هر فلز دیگری برابر نیست زیرا ارزش آن از همان اوایل درک شده است.

 

 

                                                                             

 طلا یکی از متراکم ترین فلزات است. این فلز یک رسانای خوب گرما و الکتریسیته است و همچنین نسبت به عناصر دیگر نرم و چکش خوار و انعطاف پذیر می باشد. یک اونس (28 گرم) را می توان تا 187 فوت مربع (حدود 17 متر مربع) در ورقهای بسیار نازک به نام ورق طلا کوبید.

طلا از اولین فلزاتی بود که توجه انسان را به خود جلب کرد. نمونه هایی از کارهای ظریف طلا، از صنعتگران مصر باستان ، مینوی ، آشوری و اتروسک به جا مانده اند. طلا همچنان ماده ای است که برای ساخت جواهرات و سایر اشیا دکوراتیو تزئینی بسیار مورد علاقه است.طلا با غلظت کمی در تمام سنگهای آذرین موجود می باشد. فراوانی آن در پوسته زمین حدود 0.005 قسمت در میلیون است. از نظر شیمیایی واکنش پذیری کمی دارد . تنها ایزوتوپ موجود در این عنصر ، طلای 197 است.

طلا غالباً از رسوب  مس  و  سرب  پدید می آید . اگرچه مقدار موجود غالباً اندک است ، اما به راحتی به عنوان یک محصول جانبی در تصفیه فلزات اساسی بازیابی می شود. دو نوع رسوب حاوی مقادیر قابل توجهی طلا شناخته شده است : رگه های هیدروترمال ، جایی که با کوارتز و پیریت  همراه است و رسوبات پلاستر ، هم تلفیقی و هم تجمیع نشده ، که از هوازدگی سنگ های طلا به دست می آیند.

 

 

نقره

 

نقره (Ag) ، عنصر شیمیایی می باشد که  فلزی است  براق و سفید با ارزش زیبایی تزئینی و هدایت الکتریکی. نقره در گروه 11 (Ib) و دوره 5 جدول تناوبی ، بین مس (دوره 4) و طلا (دوره 6) قرار دارد و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن بین این دو فلز است.

 

 

 

 

همراه با طلا و فلزات گروه پلاتین ، نقره یکی از فلزات به اصطلاح گرانبها است.  از نقره به دلیل، رنگ سفید درخشان ، قابلیت انعطاف پذیری ، شکل پذیری و مقاومت در برابر اکسیداسیون  ، مدتهاست که در ساخت سکه ، زیور آلات و جواهرات استفاده می شود. نقره دارای بالاترین رسانایی الکتریکی و حرارتی در بین تمام فلزات است و در ساخت مدارهای الکتریکی چاپی استفاده می شود. همچنین با عناصری مانند نیکل یا پالادیوم برای استفاده در تماس های الکتریکی آلیاژ می شود. نقره همچنین به عنوان یک کاتالیزور برای توانایی منحصر به فرد خود در تبدیل اتیلن به اکسید اتیلن ، که پیش ماده بسیاری از ترکیبات آلی است ، استفاده می شود.

نقره به طور گسترده ای در طبیعت توزیع می شود ، اما مقدار کل آن در مقایسه با سایر فلزات بسیار ناچیز است. این فلز 0.05 قسمت در میلیون پوسته زمین را تشکیل می دهد. تقریباً تمام سولفیدهای سرب ، مس و روی حاوی مقداری نقره هستند.

 

 

پلاتین

 

پلاتین ((Pt) ،شناخته شده ترین و پرکاربردترین مورد از بین شش فلز پلاتین گروه های 8-10 ، دوره های 5 و 6 ، از جدول تناوبی قراردارد. یک فلز بسیار سنگین ، گرانبها ، سفید نقره ای ، پلاتین نرم و شکل پذیر است و دارای نقطه ذوب بالا و مقاومت خوبی در برابر خوردگی و حمله شیمیایی است .در حضور هوا به آهستگی در اسید کلریدریک حل می شود. مقادیر کمی ایریدیم معمولاً به آن افزوده می شود تا آلیاژی سخت تر و محکم تری بدست آورد که مزایای پلاتین خالص را حفظ کند.

 

 

 

 

 

پلاتین به سرعت توسط اکسیدهای قلیایی ذوب شده  و همچنین در حدود 500 درجه سانتیگراد توسط فلور و کلر مورد حمله قرار می گیرد. این ماده قادر به جذب حجم زیادی هیدروژن است و با پالادیوم یکی از واکنش پذیرترین فلزات پلاتین است.

 

 

پالادیوم

 

پالادیوم (Pd) ، کم چگال ترین و کمترین ذوب فلزات پلاتین گروه های 8-(VIIIb) ، دوره های 5 و 6 ، از جدول تناوبی قرار دارد، پالادیوم به  عنوان کاتالیزور (ماده ای که سرعت مواد شیمیایی را افزایش می دهد) استفاده می شود.

 

 

 

 

پالادیوم یک فلز سفید و خاکستری گرانبها بسیار شکل پذیر است . پالادیوم توسط جو در دمای معمولی لکه دار نمی شود. بنابراین ، فلز و آلیاژهای آن به عنوان جایگزین پلاتین در جواهرات و تماس های الکتریکی عمل می کنند. ورق کوبیده شده برای اهداف تزئینی استفاده می شود. مقادیر نسبتاً کمی پالادیوم آلیاژ شده با طلا ، بهترین طلای سفید را تولید می کند. پالادیوم در آلیاژهای دندانی نیز استفاده می شود. با این حال ، کاربرد اصلی پالادیوم در مبدل های کاتالیزوری خودرو (اغلب در ترکیب با رودیم) است. پالادیوم به عنوان یک کاتالیزور برای تبدیل هیدروکربن های آلاینده ، مونوکسیدکربن و اکسید نیتروژن موجود در اگزوز به آب ، دی اکسید کربن و ازت عمل می کند.

 

 

رودیوم

 

رودیم (Rh) ، یکی از فلزات پلاتین گروه های 8-10 (VIIIb) ، دوره های 5 و 6 ، از جدول تناوبی قرار دارد ، عمدتا به عنوان یک ماده آلیاژی برای سخت شدن پلاتین استفاده می شود. رودیم یک فلز گرانبها و سفید نقره ای است که دارای بازتاب زیادی برای نور است. براثر عوامل جوی در دمای اتاق خورده و لکه دار نمی شود و غالباً بر روی اشیا فلزی،  آبکاری و صیقل داده می شود.

 

 

 

 

 

 

این فلز همچنین برای تولید ابزار نوری استفاده می شود. رودیم عنصری نادر است که تا 4.6 درصد آلیاژهای بومی پلاتین را شامل می شود. همچنین در آلیاژهای طبیعی ایریدیم و اوزیم وجود دارد : در ایریدوسمین حداقل تا 25/11 درصد و در سیسرسیت تا حداقل 4/5 درصد. رودیم در طبیعت در ارتباط با سایر فلزات پلاتین اتفاق می افتد و جداسازی و تصفیه آن بخشی از فرآیند متالورژی کلی گروه را تشکیل می دهد. رودیم به طور کلی به عنوان محصول جانبی استخراج نیکل و مس از سنگ معادن آنها به صورت تجاری بدست می آید.

 

 

کلام آخر:

 

فلزات گرانبها جدا از کاربرد وسیعی که از زمان های بسیار دور در ساخت جواهرات و اشیای زینتی داشته اند و در حال حاضر به عنوان پشتوانه مالی بانک ها، شرکت ها، کشورها و تولیدات مواد شیمیایی و صنعت مخابرات و الکترونیک بطور گسترده نیز مورد استفاده قرار میگیرند که سهم بسیار بالایی در اقتصاد کشورها ایفا میکنند.